Szkoła Podstawowa nr 4
im Francesco Nullo
w Olkuszu
Tel: 32 643 06 05
Adres:
ul. Fr. Nullo 36,
32-300 Olkusz

e-mail: sp4olkusz@wp.pl
wtorek 19 marzec 2024

płk. Francesco NulloFranciszek Nullo urodził się dnia 11 marca 1826 roku w Bergamo, w rodzinie zamożnego kupca Arcangelo Nullo i Angeli Magno. Mały Franciszek wychowywał się wraz z pięciorgiem młodszych braci: Karolem, Józefem, Ludwikiem, Janem i Piotrem. Szkołę podstawową ukończył w rodzinnym Bergamo. Wszystkie klasy kończył z wyróżnieniem. Po ukończeniu szkoły dalszą naukę kontynuował w Kolegium Biskupim w Wenecji, które w owym czasie uchodziło za najlepsze w Lombardii. Spędził w nim cztery lata, a po jego ukończeniu w 1840 roku zaczął pracować w fabryce tekstylnej swego wuja. Później zostaje wysłany na studia do Mediolanu. Tam styka się z patriotyczną młodzieżą włoską, która swymi działaniami dąży do zjednoczenia Włoch. W Mediolanie poznaje wielu kolegów z innych krajów, którzy jak on pragną wolności dla swoich ojczyzn.

 Wśród narodów ówczesnej Europy wybuchają rewolucje dążące do wyzwolenia się z ucisku obcych mocarstw. Wiosna Ludów ogarnia kolejne kraje. Dociera również do Włoch. Podczas rewolucji 1848 roku Franciszek Nullo przechodzi swój chrzest bojowy. Wraz z dwoma braćmi oraz 300 ochotnikami z Bergamo walczy przy zdobywaniu Mediolanu. Nullo zostaje wyróżniony za męstwo. W roku 1849 walczy w obronie Rzymu przed wojskami austriackimi i burbońskimi. Po nieudanej kampanii Garibaldiego, towarzyszy mu na wygnaniu w księstwie San Marino.

W 1850 roku Nullo powraca do Bergamo, gdzie zajmuje się handlem i produkcją tekstyliów. Śledzi wydarzenia światowe, żywo się nimi interesując. Wyniki wojny krymskiej oraz zwycięstwo Francuzów nad Austrią w bitwie pod Solferino w 1859 roku budzą patriotyczne nastroje wśród Włochów, a wieści o wyzwoleńczej wojnie w Piemoncie podrywają Nulla do działania. Już 3-go maja 1859 roku przybywa do Turynu, gdzie formuje się ochotniczy korpus. Kolejny raz odznaczył się Nullo w czasie bitwy pod San Fermo – 27 maja 1859 roku, kiedy wziął do niewoli austriackiego kapitana. W maju 1860 roku walczy na Sycylii u boku Garibaldiego.  W czasie tych walk został ranny w bitwie pod Catalafini, ale już w kilka dni później wsławił się brawurowym atakiem swego oddziału na Palermo. Walcząc z rozkazu Garibaldiego w Kalabrii odnosi zwycięstwo w bitwie pod Reggio. Zostaje awansowany na majora.

Wiosną 1862 roku Nullo wraz z Garibaldim organizują wyprawę na Rzym. Podczas bitwy pod Aspromonte Nullo ratuje rannego Garibaldiego. Później prowadzi negocjacje z wojskami królewskimi. Zostaje uwięziony razem z Garibaldim w twierdzy. Po amnestii powraca do Bergamo. Tam dowiaduje się o wybuchu Powstania Styczniowego w Polsce. Natychmiast organizuje wiece poparcia dla sprawy polskiej i zbiera ochotników, którzy wsparliby swoją walką polskich powstańców tak, jak niegdyś Polacy wspierali Włochów, walcząc o zjednoczenie Włoch. Dawna przyjaźń Nulla z Mierosławskim i Langiewiczem powoduje, że postanawia on niezwłocznie wyruszyć do Polski. Zbiera kilkunastu ochotników – swoich dawnych podkomendnych.

Z początkiem kwietnia 1863 roku docierają do Krakowa. Tu w konspiracyjnych warunkach spotykają się z dawnymi towarzyszami broni. Oni to zapoznają ich z dowódcami różnych oddziałów powstańczych, między innymi z pułkownikiem Miniewskim, który właśnie ze swym oddziałem miał udać się w okolice Olkusza i podjąć walkę z nieprzyjacielem. Franciszek Nullo wraz z 16 Włochami i 7 Francuzami zostali przydzieleni do oddziału pułkownika Miniewskiego. Już 2 maja 1863 roku wyruszyli z Krakowa małymi grupami na punkt zborny w Krzeszowicach. Otrzymali tam broń i ruszyli ku granicy rosyjskiej. Granicę przekroczyli w nocy z 3-go na 4-go maja koło Ostrężnicy i Czyżówki, kierując się w stronę Podlesia. Tu, po całonocnym marszu, zatrzymali się na dużej leśnej polanie. Około godziny 8.30 przednie straże oddziału starły się ze zwiadem rosyjskich kozaków. Niebawem z Okusza pod Podlesie dotarły dalsze oddziały olkuskiego garnizonu. Trzygodzinna bitwa zakończyła się sukcesem powstańców. Rosjanie wycofali się ze znacznymi stratami.

Po potyczce pod Podlesiem powstańcy forsownym nocnym marszem przeszli pod Krzykawkę, gdzie wczesnym rankiem 5-go maja 1863 roku rozbili obóz. Tu doszło do kolejnego starcia z wojskami rosyjskimi. Po długotrwałej wymianie ognia powstańcy pod dowództwem pułkownika Nullo próbują odrzucić przeciwnika w bezpośrednim starciu na bagnety. Podczas tego ataku Franciszek Nullo zostaje śmiertelnie ranny. Rosjanie wycofują się, nie wytrzymując uderzenia powstańców. Jednak przybyłe na plac boju rosyjskie oddziały w sile 3-ch kompanii przechylają szalę zwycięstwa. Powstańcy w trzech grupach wycofują się z pola walki.

Późnym popołudniem jest już po bitwie. Ciało Franciszka Nullo wraz z wziętymi do niewoli kilku Włochami zostaje przewiezione do Olkusza. Pogrzeb Franciszka Nullo odbył się w Olkuszu w dniu 8 maja 1863 roku. Nabożeństwo żałobne odbyło się w Krakowie 12 maja 1863 roku.